Στερεά απόβλητα

  Στερεά απόβλητα είναι όλα εκείνα τα αντικείμενα που βρίσκονται σε στερεή κυρίως κατάσταση και δεν έχουν αξία ή χρησιμότητα για τον κάτοχό τους οπότε και απορρίπτονται. Χωρίζονται στα συμβατικά στερεά απόβλητα (αστικά) και τα επικίνδυνα στερεά απόβλητα.

  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα αστικά στερεά απόβλητα που παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο ανέρχονται σε 2 δισεκατομμύρια τόνους.  
  Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση της ποσότητας των στερεών αποβλήτων η οποία οφείλεται:
⦁    Στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου που αύξησε τις καταναλωτικές μας συνήθειες
⦁    Στη χρήση όλο και περισσότερων υλικών συσκευασίας
⦁    Στη λογική ότι είναι φθηνότερο να αγοράσει κάποιος ένα προϊόν παρά να επισκευάσει ένα παλιό
⦁    Στη βιομηχανοποίηση
⦁    Στην αύξηση του πληθυσμού

  Η ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων αλλά και η λανθασμένη διαχείρισή τους μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας μέσω της ρύπανσης που μπορεί να προκαλέσουν στο νερό, στο έδαφος και στον αέρα. Τα επικίνδυνα απόβλητα ή η μη ασφαλής διαχείρισή τους όπως για παράδειγμα η μη ελεγχόμενη καύση τους μπορεί να προκαλέσει άμεσα προβλήματα υγείας σε όλους τους εμπλεκόμενους εργαζόμενους αλλά και σε όσους ζουν και εργάζονται στη γύρω περιοχή.

  Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από μια κακή διαχείριση ή από ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμμάτων είναι:
⦁    Παραγωγή διασταλλαγμάτων (υγρά απόβλητα) που μπορεί να προκαλέσουν ρύπανση στο έδαφος και στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα
⦁    Ρύπανση των επιφανειακών υδάτων
⦁    Εκπομπές επικίνδυνων αέριων ρύπων όπως είναι το μεθάνιο CH4, το διοξείδιο του άνθρακα CO2, διοξείδιο του θείου SO2, υδρόθειο Η2S κ.α.
⦁    Εμφάνιση τρωκτικών ή εντόμων που μπορεί να μεταφέρουν ασθένειες
⦁    Αλλοίωση και υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος
⦁    Δυσοσμία και σκόνη
⦁    Κίνδυνος ανάφλεξης, που στην περίπτωση της καύσης θα έχει ως αποτέλεσμα τις εκπομπές επικίνδυνων αέριων ρύπων όπως είναι οι διοξίνες που παράγονται από την καύση των πλαστικών.

  Μια ιδιαίτερα σημαντική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών «ΠΕΛΑΓΟΣ» επιβεβαιώνει τις τραγικές συνέπειες που μπορεί να έχει στη θαλάσσια ζωή, ο μεγάλος όγκος απορριμμάτων που καταλήγει στη θάλασσα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την μελέτη Foskolos et al. 2023(1) βρέθηκε ότι νεκρά δελφίνια (Στενόρυγχα Steno bredanesis) που ζουν στην ανατολική Μεσόγειο είχαν καταναλώσει πλαστικές σακούλες και πλαστικά δολώματα ψαρέματος που έμοιαζαν με καλαμάρια τα οποία είχαν μπλοκάρει το γαστρεντερικό τους σύστημα και οδήγησαν στο θάνατό τους. Καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι όλα αυτά τα πλαστικά απορρίμματα στη Μεσόγειο θάλασσα αποτελούν μια τεράστια απειλή για την θαλάσσια ζωή.

  Σήμερα η ανάγκη για αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και ελέγχου της ρύπανσης από τα απόβλητα δημιουργεί νέους προσανατολισμούς και δεν μένει μόνο στη σωστή διαχείριση των χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Αναπτύσσονται νέοι εναλλακτικοί τρόποι διαχείρισης των στερεών αποβλήτων που στόχο έχουν τη μείωση των απορριμμάτων που φτάνουν στον χώρο υγειονομικής ταφής, προστατεύοντας το περιβάλλον αλλά και ενισχύοντας την οικονομία και την ανάκτηση ενέργειας. Πέντε από τους κυριότερους άξονες είναι οι εξής:
1.    Πρόληψη της δημιουργίας των αποβλήτων
2.    Επαναχρησιμοποίηση
3.    Ανακύκλωση
4.    Ανάκτηση ενέργειας
5.    Ο «ρυπαίνων πληρώνει»

Βιβλιογραφία
(1)    Ilias Foskolos, Paraskevi Alexiadou, Niki Koutouzi, Silvia Frey, Kirsten F. Thompson, Oliver Boisseau, Alexandros Frantzis, Insights into the distribution and ingestion of prey-like plastic fishing lures in Mediterranean rough-toothed dolphins, Marine Pollution Bulletin, 188 (2023) 114701

Κυριακή Α. Κελεκτσόγλου
Δρ. Μηχανικός Περιβάλλοντος